Μεταβατικά και Αμετάβατα ρήματα(στεφανία)

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ & ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου.
π. χ. Ο Γιώργος παίζει κιθάρα.
Για να βρούμε το αντικείμενο, απαντούμε στην ερώτηση τι ή (σε) ποιον. Το αντικείμενο είναι συνήθως σε πτώση αιτιατική και είναι (συνήθως) ουσιαστικό, επίθετο, μετοχή ή αντωνυμία (στην τελευταία περίπτωση συχνά χρησιμοποιείται ο ασθενής τύπος της αντωνυμίας). Επίσης, το αντικείμενο μπορεί να είναι ονοματική φράση (φράση χωρίς ρήμα) ή ολόκληρη πρόταση (φράση με ρήμα). Σε μία πρόταση μπορεί να υπάρχουν δύο αντικείμενα. Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο λέγονται μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν αμετάβατα.

π.χ.* Η Νεφέλη μου χάρισε το μολύβι.

(Τι χάρισε; Το μολύβι –αντικείμενο/ ουσιαστικό
Σε ποιον το χάρισε; Σε εμένα/ μου –αντικείμενο/αντωνυμία- ασθενής
τύπος). Το ρήμα είναι μεταβατικό, γιατί έχει αντικείμενο.
* Η Σοφία κάνει παρέα στην αδελφή μου.(Τι κάνει; Παρέα στην αδελφή μου–αντικείμενο/ονοματική φράση).Το ρήμα είναι μεταβατικό.
* Κανονίσαμε να συναντηθούμε.(Τι κανονίσαμε; Να συναντηθούμε –αντικείμενο/πρόταση).Το ρήμα είναι μεταβατικό.
*Ο Μάριος τρέχει γρήγορα.Το ρήμα είναι αμετάβατο, γιατί δεν έχει αντικείμενο.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Υπογράμμισε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων, κύκλωσε τα αντικείμενα αν έχουν και γράψε αν είναι μεταβατικά ή αμετάβατα:

Ο Γιώργος έφυγε νωρίς.....................
Η Ηλιάνα παίζει πιάνο....................
Έμαθα πως θα σχολάσουμε νωρίτερα.................
Ο πάνθηρας τρέχει γρήγορα......................
Το μωρό τρώει κρέμα με λαχανικά..............

2. Βρες τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις:

Η πωλήτρια σού έδωσε το φόρεμα

Μας ζήτησε να σταματήσουμε να μιλάμε

Το εισιτήριο αναγράφει τον αριθμό της θέσης μας.

Η Βασιλική διαλέγει δαμάσκηνα για να φτιάξει μαρμελάδα